سفارش تبلیغ
صبا ویژن
صفحه اصلی پیام‌رسان پارسی بلاگ پست الکترونیک درباره اوقات شرعی
1 2 >

86/9/25
4:43 ع

FPGA و تاریخچه آن


مقاله ای در زمینه FPGA

مقاله  کامل را می توانید در فرمت پی در اف (PDF)  از لینک زیر دانلود نمایید.این مقاله شامل قسمتهای زیر می شود :
بررسی ساختار داخلی  FPGA
خلاصه ای از چگونگی عملکرد و کاربرد FPGA
قابلیت و توانایی ها FPGA
کارخانه های تولید کنند? محصول FPGA
زبانهای برنامه نویسی FPGA
نرم افزارهای مربوط FPGA

دانلود : FPGA و تاریخچ? آن
فرمت : پی دی اف ( PDF )
حجم :
146 Kb


  

86/9/25
4:34 ع

در این مقاله جالب شما می آموزید که چگونه با کمترین هزینه ممکن ( چند مقاومت و یک فیش ) کامپیوتر خود را به یک اسیلوسکوپ ساده تبدیل کنید. برای این کار باید سیگنالهای الکتریکی مورد نظر را تضعیف کرده و کامپیوتر ارسال نمایید. مقاله در فرمت pdf  می باشد و برای مطلعه آن به نرم افزار Adob Acrobat Reader  ( آکروبات ریدر ) نیازمندید. این مقاله توسط آقای مهدی باقرپور برای سایت ارسال شده است که می توانید آن را از لینک زید دانلود کنید.

دانلود: آموزش ساخت اسیلوسکوپ توسط کامپیوتر
حجم :
313 Kb
فرمت : پی دی اف


ساخت اسیلوسکوپ توسط کامپیوتر


  

86/9/25
4:23 ع

به وسیله این مدار شخص می تواند مکالمات انجام شده در یک اتاق را از راه دور شنود کند. مدار دارای کیفیت بسیار بالایی می باشد. سیگنالهای صوتی توسط یک میکروفن خازنی دریافت شده و پس از تبدیل به سیگنالهای الکتریکی به اندازه مناسب تقویت می گردد. صدای تقویت شده از طریق یک بلندگو قابل شنود می باشد. این مدار اساساً دارای دو تقویت کننده است. یکی از آنها پیش تقویت کننده (pre amp) میکروفن است و دیگری یک تقویت کننده قدرت کوچک است. طبقه پیش تقویت کننده دارای ضریب تقویت بالایی میباد. برای طبقه قدرت نیز از تراشه LM386  استفاده شده است. این تراشه می تواند با ولتاژهایی بین 6 تا 12 ولت به خوبی کار کند. برای اتصال میکروفن به مدار از یک تکه کابل نواری دو سیمه شیلددار استفاده نمایید. این کابل بهتر است تا حد امکان کوتاه باشد وگرنه در مدار نویز شدیدی ایجاد می گردد.برای تغذیه می توانید از یک منبع ساده 9 ولت استفاده کنید.

پس از ساخت مدار و بررسی درستی همه اتصالات ، بلنگو را توسط دو رشته سیم معمولی در فاصله چند متری از مدار قرار داده و مدار را آزمایش نمایید.


  

86/9/25
4:18 ع

دماسنج دیجیتال

مقاله ویژه این  هفته به تشریح مدار و نحوه ساخت یک دماسنج ( ترمومتر ) دیجیتال مربوط می شود. این مدار دارای کاربرد و جذابیتهای فراوان می باشد و قابلیت ارائه به عنوان پروژه دانشجویی و یا در در کنار مجموعه ای از وسایل دیگر با کمی چاشنی ابتکار می تواند طرحی جهت ارائه به جشنواره خوارزمی باشد.این مدار با دقت قابل قبولی دمای محیط را بر روی نمایشگر کریستال مایع ( در صورت تمایل می توانید از نمایشگر ال ای دی استفاده نمایید ) نشان می دهد. برای سنسور حسگر حرارت این مدار می توانید از آی سی S8100 استفاده نمایید که قابلیت اندازه گیری دماهایی بین -40 تا +100 درجه سانتیگراد را دارد. همچنین می توانید از دیود 1S1588 استفاده نمایید که در این صورت مدار شما قابلیت اندازه گیری دما از -20 تا +150 درجه سانتیگراد را دارا خواهد بود.

کلیه تصاویر در ابعاد بزرگ و واضح بر روی سیستم شما بارگزاری شده اند. برای مشاهده هر تصویر در ابعاد بزرگتر بر روی آن کلیک کنید.

LCD termometer SP521PRSP521PR LCD termometer
نمایشگر کریستال مایع استفاده شده در این مدار و شکل پایه های آن

در این مدار آی سی  ICL7136  به کار گرفته شده است که ولتاژ رسیده از دیود حسگر حرارت را را اندازه گیری می نماید.برای نمایش اطلاعات از یک نمایشگر کریستال مایع  3/5 رقم  به شماره SP521PR استفاده شده است. که با ارزش ترین رقم آن تنها امکان نمایش عدد یک را دارد. در صورت نیاز می توانید با کمی تغییر در مدار از نمایشگرهای  ال ای دی  و نظیر آنها نیز استفاده نمایید. انرژی مصرفی  آی سی  ICL7136 بسیار اندک بوده به گونه ای که دماسنج دیجیتال شما می تواند حدود 3 ماه به صورت پیوسته تنها با یک باتری 9 ولت به خوبی دمای محیط را اندازه گیری نماید. توجه داشته باشد که برای آیسی و نمایشگر مدار حتماً از سوکت استفاده مایید.

Circuit drawing of the LCD thermometer

شکل PCB  ( نقشه مدارچاپی ) ترمومتر دیجیتال به صورت زیر است. دقت کنید که به خاطر واضح شدن نقشه تصویر بزرگتر از اندازه واقعی برد است. برای بدست آوردن اندازه واقعی می توانید اندازه آی سی را مبنای کار خود قرار دهید.

نقشه PCB ترمومتر دیجیتال

خطوط سبز فسفری سیم های اتصال در طرف دیگر برد را نشان می دهندو سیم قرمز رنگ برای روشن کردن نقطه ( ممیز ) نمایشگر به کار رفته است.

مدار ویژه  دایرکتوری جامع مدارات الکترونیک به زبان فارسی

 

تنظیم و راه اندازی :

پس از ساخت مدار ، هنگامی که مطمئن شدید همه چیز به درستی انجام شده است ، تغذیه مدار را متصل نمایید. دماسنج دیجیتال شما قبل از استفاده نیاز به تنظیم دارد. معمولاً این تنظیم را در دمای صفر و 100 درجه انجام داده و ملاک را مخلوط آب و یخ برای صفر درجه و آب جوش برای 100 درجه قرار می دهند.
برای تنظیم ابتدا سنسور را در مخلوط آب و یخ قرار داده و توسط  پتانسیومتر VR2  دما را بر روی صفر درجه تنظیم نمایید. پس از آن سنسور را در آب در حال جوشیدن قرار داده و پتانسیومتر VR1 را آنقدر بچرخانید تا دماسنج دیجیتال عدد 100 را نمایش دهد. حال دستگاه شما تنظیم شده و آماده به کار است.
در زیر جدول مقایسه ای بین دماهای اندازه گیری شده توسط دماسنج الکلی و ترمومتر دیجیتال را مشاهده می کنید . همانگونه که از نمودار رسم شده نیز مشخص است ، دماسنج ساخته شده توسط شما با دقت قابل قبولی قادر به اندازه گیری دما است.


  

86/9/25
3:56 ع

برای ساخت ربات بولینگر ابتدا شما به یک سازه مکانیکی به همراه موتور و گریبکس نیاز دارید. پس از آن باید بخش الکترونیکی را به گونه ای بسازید که روبات  بتواند در محیط به دنبال منبع نور بگردد و هوشمندانه به سمت آن حرکت کند. اصولاً روباتهای هوشمند نیاز به حسگرهایی دارند که اطلاعات مورد نظر را از محیط دریافت کرده و در قالب جریان الکتریکی وارد مدا کند. همانگونه که مشخص است ربات نوریاب باید اطلاعات مربوط به شدت نور اطراف خود را دریافت نماید که این کار توسط یک فتوسل انجام می شود.

فتوسل یا حسگر نور در واقع یک مقاومت متغیر است که مقدار آن با توجه به نور محیط تغییر می یابد. در صورتی که نور محیط را افزایش دهید مقاومت فتوسل کاهش یافته و جریان بیشتری از آن عبور می کند. همین تغییر جریان است که با توجه به الگوریتم تصمیم گیری ربات شما را هدایت می کند. در مقاله سعی شده است که ساده ترین مدار ممکن که در عین حال به خوبی هم کار می کند تشریح شود. به همین دلیل ممکن در برخی از موارد اصول حرفه ای طراحی مدار رعایت نشده باشد. دوباره متذکر می شویم که این مدار در عین سادگی بسیار کارآمد است و توسط تعداد زیادی از تیم های رباتیک در مسابقات دانش آموزی استان اصفهان ساخته و آزمایش شده است.

Sensor

الگوریتم کاری این ربات نوریاب به این صورت است که ربات در ابتدای کار شروع به گردش در جای خود می نماید . (برای این کار کافی است که یکی از موتورهای آن روشن و دیگری خاموش باشد) این گردش آنقدر ادامه می یابد تا جلوی ربات به سمت منبع نور قرار گیرد. دی این لحظه ربات به حرکت گردشی خود پایان داده و به سمت منبع نور حرکت می کند. (این کار با روشن کردن هر دو موتور ربات اتفاق می افتد) در صورتی که در بین راه به هر دلیل راستای حرکت ربات و منبع نور تغییر نمود ، روبات مجدداً حرکت گردش خود را آغاز می نماید تا دوباره به سمت منبع نور قرار گیرد.

اگر در کار روبات کمی دقت کنید متوجه می شوید که یکی از موتورها همواره روشن و کنترل ربات از طریق خاموش و روشن کردن موتور دیگر انجام می شود. پس موتوری که همیشه روشن است به صورت مستقیم به منبع تغذیه متصل می نماییم.

مدار تغذیه موتور دوم نیز دارای یک فتوسل است ، هنگامی که فتوسل به سمت منبع نور قرار گیرد مدار تحریک شده و موتور روشن می شود. در این مدار از دو ترانزیستور استفاده شده است که وظیفه تقویت جریان عبوری از فتوسل را به عهده دارند. به دلیل اینکه جریان موتور از ترانزیستور دوم عبور می کند لازم است ترانزیستور  T2   از نوعی انتخاب شود که قابلیت جریان دهی خوبی داشته باشد. ترانزیستور پیشنهادی از نوع منفی و به شماره Tip41  است که در صورت نیاز می توانید آن را با انوع مشابه تعویض نمایید. در طبقه اول تقویت نیز از یک ترانزیستور منفی به شماره  BD139 استفاده شده . پس از ساخت و تست ربات ممکن است که ترانزیستور Tip41  کمی گرم شود که با نصب حرارت گیر مناسب بر روی آن می توانید این مشکل را حل کنید. دیود موجود در مدار به صورت معکوس دو سر موتور قرار گرفته است تا از آسیب دیدن ترانزیستور در برابر جریان برگشتی از موتور حفاظت نماید. همانگونه که در سایر بخشهای این مقاله توضیح داده شده است ، یکی از موتورها به صورت مستقیم به منبع تغذیه متصل بوده و همیشه روشن است. و موتور دوم با استفاده از مدار فوق راه اندازی می شود. به گونه ای که در هنگام نور خوردن فتوسل و راه اندازی موتور ربات به سمت جلو حرکت خواهد نمود. در صورتی که پس از نصب جهت گردش موتور عکس جهت مورد نظر بود جای سیم های اتصالی به ترمینالهای موتور را با یکدیگر تعویض نمایید. در صورتی که در قسمتهای مختلف ربات ولتاژهای متفاوتی نیاز دارید می توانید از رگولاتور ولتاژ برای کاهش سطح ولتاژ به مقدار مورد نظر خود استفاده کنید. به زودی دیاگرام کامل مدارت داخلی نمونه ساخته شده با کلیه سیم کشی های مربوطه بر روی سایت قرار خواهد گرفت.

تنظیم : پتانسیومتر موجود در مدار را به گونه تنظیم نمایید که موتور در مرز خاموشی قرار گیرد. حال اگر نور تابیده شده بر روی فتوسل کمی زیاد شود خواهید دید که موتور به گردش در می آید. با تمرین و تکرار می توانید ربات خود را در بهترین حساسیت قرار دهید.


  

86/9/22
1:52 ع

در این قسمت با یک مدار ساره جهت نمایشگر لیزری(Show Laser) و همچنین در مدارمکمل آن با کنترل PWM موتور DC جهت show laser نیز آشنا می شوید.همچنین سعی کرده ایم مداری ساده جهت کنترل دور موتور برای laser show را به شما نشان دهم.که در زیر به توضیحات مربوط به هر قسمت خواهیم پرداخت. این نمایشگر لیزری از یک بخش مکانیکی و یک بخش الکترونیکی تشکیل شده است برای مطالعه مقاله بر روی ادامه مطلب کلیک کنید.

کنترل PWM موتور(کنترل سرعت موتور)

 در زیر نقشه لازم جهت کنترل سرعت یک موتور را مشاهده می کنید.که می بایست برای laser show همین نقشه را برای یک موتور دیگر نیز تکرار کنید.از این مدار جهت کنترل فن نیز می توانید استفاده کنید.اگر می خواهید از این مدار در یک فاصله زمانی طولانی و مداوم استفاده کنید برای ترانزیستور های قدرت BD 140 از خنک کننده یا heat sink برای هر دو ترانزیستور استفاده کنید.
نحوه چیدمان قطعات در نقشه مشخص است.و نیازی به توضیح ندارد.
ترانزیستور BD140 یک ترانزیستور قدرت PNP یا مثبت است.که با توجه به ساختار آن زمانی این ترانزیستور فعال می شود که بیس آن زمین یا دارای ولتاژ صفر شود.برای روشن شدن تکلیف این ترانزیستور در زمانی که بیس آن با زمین تحریک نشده است.بیس آن را با یک مقاومت 47 کیلو اهم به مثبت ولتاژ متصل نمایید.
در نقشه اگر به سرهای موتور دقت کنید می بینید که یک سمت آن دارای ولتاژ زمین یا صفر است.وسمت دیگر آن از کلکتور ترانزیستور تغذیه می شود.که کلکتور وظیفه اش دراین حالت ارسال ولتاژ 5 تا 12 ولت بر روی سمت دیگر موتور است.که با ایجاد این اختلاف پتانسیل موتور شروع به حرکت کند.البته در اعمال ولتاژ تغذیه 5 تا 12 ولت به ولتاژ قابل تحمل موتور نیز توجه کنید.
در داخل آی سی 555 ترانزیستوری از نوع NPN موجود است.که امیترش زمین شده است.و کلکتور آن به پایه 7 آی سی 555 متصل است.پایه 7 نیز با شارژ کامل خازن متصل به پایه های 2 و 6 فعال می شود .،و زمین را بر روی سر بیس ترانزیستور قدرت bd140 می اندازد.این ترانزیستور نیز با دریافت ولتاژ زمین در روی بیس آن فعال می شود .،و و لتاژ 5 تا 12 ولت را بسته به نوع موتور از امیتر بر روی کلکتورش می اندازد و موتور روشن می شود.
با پیچاندن پتانسیومتر توسط پیچ گوشتی ساعتی متوجه می شوید که سرعت موتر تغییر می کند.سر وسط این پتانسیومتر به پایه 3 که در واقع پایه خروجی آی سی 555 است.متصل می باشد.و پایه های کناری این پتانسیومتر با دو عدد دیود به پایه 2و6 که با یک سیم به هم متصل شده اند .می رود.با پیچاندن پتانسیومتر فواصل زمانی تولید پالس در خروجی و فیدبک آن از پایه 3 به پایه های 2و 6 را تغییر می دهید.در جایی با پیچاند پتانسیومتر متوجه می شوید سرعت موتور کم شده است.در واقع در اینجا پتانسیومتر را به سمتی می برید که مقاومت آن زیاد می شود.، و در این حالت زمان که از حاصلضرب مقاومت ایجاد شده در خازن 103 بوجود می آید کمتر خواهد بود.و در جای دیگر این مقاومت زیاد می شود.و فواصل زمانی تولید پالس نیز زیاد می شود.
دیودهای متصل به پایه های پتانسیومتر نیز جهت تفکیک پایه های کناری پتانسیومتر و تاثیر عملکر مجزای آن ها بر روی پایه های مشترک شده 2و 6 است.اگر با جاگذاری فعلی ای دیودها موتور را روشن کنید.می بینید در جایی که با پیچ گوشتی پتانسیومتر را در یک سمت به انتها می برید.سرعت موتور حداکثر و در سمت دیگر سرعت موتور حداقل و در نهایت صفر می شود.حال اگر ترتیب چیدمان دیود ها را عوض کنید در واقع سمت حداکثر و حداقل پتانسیومتر نیز عوض می شود این مورد را نیز براحتی می توانید تجربه کنید.در مورد دیود بایستی بدانید سمتی از آن که یک حلقه دایره ای شکل مشکی دارد.سمت کاتد و سمت دیگر آند است.سمت کاتد نیز در نقشه با یک خط افقی در انتها یک سمت دیود مشخص می شود.در اتصال دیودها جهت عملکرد صحیح مدار دقت کنید.
خازن های متصل به پایه 8 نیز خازن های تغذیه جهت عملکرد بهتر مدار است.خازن های دو سر موتور نیز به این علت است که موتور یک مصرف کنند سلفی است.که جریان در آن از ولتاژ جلوتر است برای هماهنگ شدن ولتاژ با جریان از یک خازن استفاده می کنیم.چرا که در خازن این ولتاژ است که از جریان جلوتر است که استفاده از این دو المان در کنار یکدیگر باعث حرکت و عملکرد موتور خواهد شد.البته در این حالت به خاطر اتصال ثابت یک سمت موتور به زمین و سبک بودن باری که موتور تحمل می کند مشکل چندانی ایجاد نمی شود که شما نیز می توانید آنرا به راحتی یک بار با وجود خازن و بار دیگر بدون خازن تجربه کنید.
این مدار را بر روی برد بور یا بردهای سوراخدار مسی یا مدارات چاپی برای دو موتور ببندید.و موتور ها را مطابق قسمت مکانیک که در انتهای صفحه مشاهد می کنید.بر روی صفحه ای چوبی یا فلزی سوار کنید.و اشکال مختلف را با پیچاندن پتانسیومترها مشاهده کنید.اگر هر دو موتور ثابت باشند بر روی دیوار تنها یک نقطه مشاهد می کنید.در صورت ثابت بودن یک موتور و چرخش موتور دیگر تنها یک بیضی را بر روی دیوار مشاهد می کنید.حال اگر هر دو موتور بچرخند اشکال زیبا و لیساژوری را بر روی دیوار مشاهده خواهید کرد.در ضمن برای مشاهد هر چه بهتر laser show توصیه می کنم.این کار را در یک محیطی تاریک مانند اتاق انجام دهید.
اطلاعات مربوط به ترانزیستور bd140 را در این لینک ببینید.برای دیدن می بایست برنامه Acrobat reader را در سیستم داشته باشید.


 

لیست قطعات

  1. 2 عدد آی سی 555
  2. 4 عدد دیود 1N4148
  3. 2 عدد دیود 1N4007
  4. 6 عدد خازن 103
  5. 6 عدد خازن 104
  6. 1 عددخازن 10 میکروفاراد
  7. 2 عدد مقاومت 1 کیلو اهم
  8. 2 عدد مقاومت 47 کیلو اهم
  9. ٍ 2 عدد موتور DC با رنج ولتاژ 5 تا 12 ولت
  10. 1 عدد جاسویچی لیزری
  11. 2 عدد ترانزیستور BD140
مکانیک مدار
 
نمونه ای از ربات پرتابگر ساخته شده توسط دانش آموزان استان اصفهان

ازمدار فوق جهت کنترل دور موتور می توانید استفاده کنید. قسمت مکانیک را نیز جهت laser show مورد استفاده قرار دهید.
در شکل محل قرار گرفتن موتورها و جاسویچی لیزری نشان داده شده است.منظور از screen نیز صفحه نمایش یا پرده است که در اینجا دیوار نیز می تواند باشد.بر روی هر موتور یک صفحه مدور چوبی به قطر 3 سانتی متر را قرار دهید.این صفحه مدور را از هر جسم سبکی مانند چوب نیز می توانید تهیه کنید.دقیقا منطبق با این صفحه یک صفحه شیشه ای گرد را بر روی این صفحه مدور با چسب بچسبانید و پس از محکم شدن صفحه شیشه ای بر روی صفحه چوبی مدور،آنرا بر روی موتور ها قرار دهید.جهت سوار شدن این صفحه مدور، مرکز این دایره چوبی را پیدا کنید.و از آن سمتی که شیشه مدور بروی آن منطبق نیست.سوراخی کوچک در مرکز دایره ایجاد کنید تا بتوانید این صفحه را بر روی موتور سوار کنید.این کار را برای هر دو موتور تکرار کنید.
جاسویچی لیزری را نیز مطابق شکل زیر با زاویه 45 درجه بر روی برد سوار کنید.در این وضعیت به محض برخورد نور جاسویچی لیزری با نزدیکترین موتور که آینه مدور بر روی آن سوار است .نور لیزر از روی اولین آینه بر روی دومین آینه بازتابیده می شود و سپس از آن بر روی دیوار منعکس می شود.
در هر دو حالت زیر که شکل های آنرا مشاهده می کنید در صورت ثابت بودن یک موتور و حرکت موتور دیگر تنها شکل یک بیضی را بر روی دیوار مشاهد می کنید.

 

 

 

تصاویری که مشاهد کنید

زمانیکه دو موتور در یک جهت بچرخند.


زمانیکه دو موتور در خلاف جهت یکدیگر بچرخند
(برای این کار تنها کافی است.که جهت سیم های وارد شده به یک موتور را عوض کنید.)



  

86/9/22
10:57 ص

منبع تغذیه زیر بدلیل عدم استفاده از ترانس از وزن کمی برخوردار بوده و همچنین تعداد قطعات بکار رفته در آن بسیار کمی باشد.مدار را می توان بسیار کوچک ساخت واز آن در پروژهایی که نیاز به جریان کم دارند استفاده نمود.تنها عیب بزرگ این مدار جریان دهی بسیار کم و عدم ایزوله بودن آن از ولتاژ AC ورودی میباشد.

جهت افزایش جریان خروجی باید مقدار ظرفیت خازن C1 را افزایش داد. با مقادیر نشان داده شده در نقشه جریان مدار در حدود 15 میلی آمپر می باشد. بخاطر داشته باشید که با افزایش جریان خروجی بایستی مقدار ظرفیت خازن C2 رانیز افزایش دهید تا تثبیت مناسبی در خروجی داشته باشید.

با تغییر مقدار دیود زنر D1 میتوانید مقدار ولتاژ خروجی را افزایش یا کاهش دهید.

بخاطر داشته باشید این مدار از ولتاژ برق شهر ایزوله نیست.پس زمانی که مدار در برق می باشد از کار کردن و دست  زدن به آن خودداری کنید.

در صورتی که تمایل به ایزوله کردن این مدار از برق شهر را دارید میتوانید یک ترانس ایزوله کننده در ورودی مدار قرار دهید یک ترانس صوتی a600ohm:600ohm کوچک برای این کار مناسب میباشد.

نقشه

شماتیک مدار منبع تغذیه بدون ترانس

لیست قطعات :

قطعه
تعداد
توضیحات
قطعه مشابه
C1 1 0.39uF 400V خازن
C2 1 220uF 25V خازن الکترولیت
D1 1 1N4741 11V Zener Diode (به متن مراجعه کنید)
BR1 1   یکسو ساز تمام موج 1 آمپر 200 ولت


  

86/9/19
3:31 ع

شاید شما هم از اون دسته افرادی هستید ، که مایلند یک مدار اسیلوسکوپ داشته باشند ، که قابلیت اتصال و نمایش شکل موج ورودی را روی کامپیوتر داشته باشه . مداری که تصمیم به توضیح در موردش رو دارم از طریق پورت پرینتر به کامپیوتر وصل میشه . نرم‌افزار این اسیلوسکوپ به زبان C هست و در محیط Turbo C نوشته شده.

 

i

 

جهت دیدن نقشه در اندازه بزرگتر بر روی آن کلیک کنید.

 

مدار اسیلوسکوپ

 

 سیگنال ورودی به یک یکسوساز تمام موج شامل op-amp های A1,A2 و یک مدار آشکار کننده عبور از صفر(Zero Crossing detector)که توسط LM3914 ساخته شده اعمال میگردد. در نیم سیکل‌های مثبت D3 روشن و D4 خاموش است. در نتیجه op-amp های A1,A2 بصورت معکوس کننده ولتاژ عمل می‌نمایند و با توجه به اینکه

 R2=R3=R4=R5=R6=R=330?

   مقدار ضریب تقویت این دو op-amp یک است. لذا خروجی op-amp ، A2 (پین 7 آی سی) برابر با ولتاژ ورودی (Vi) است. در نیم سیکل منفی D3 خاموش و D4 روشن است. لذا بازدن یک KCL در پایه 2 ، op-amp ، A1 با فرض اینکه ولتاژ این پایه را V بنامیم خواهیم داشت :

 Vi/R + V/(2R) + V/R = 0

V = -(2/3)Vi

و در نهایت ولتاژ خروجی (Vo) در پایه 7 op-amp ، A2 از رابطه زیر بدست می آید :

 Vo = ( 1 + R/2R ) V = ( 1 + R/2R ) (-2Vi/3) = -Vi

   پس در نیم سیکل‌های منفی سیگنال خروجی مثبت خواهد بود. آشکار کننده عبور از صفر جهت مشخص کردن اینکه سیکل مثبت یا منفی است طراحی شده. اگر این قسمت درست عمل نکند باعث عدم نمایش صحیح سیگنال ورودی ، بر روی کامپیوتر خواهد شد. مدار آشکار ساز عبور از صفر وجود نیم سیکل منفی را با یک کردن پین 15 کانکتور پورت پرینتر به PC  اطلاع میدهد.در واقع مدار آشکار ساز عبور از صفر از طریق بیت D3 پورت وضعیت (379Hex) با کامپیوتر در ارتباط است .

    خروجی یکسوساز تمام موج به ورودی مدار نمونه گیر (Sample and Hold) شامل A3,A4,IC6,T1 و خازن C3 اعمال می‌شود.این مدار از سیگنال ورودی در زمان های معین نمونه برداری کرده و جهت تبدیل به فرمت دیجیتال در اختیار ADC قرار میدهد.

    زمانیکه بیس ترانزیستور از طریق پین 1 (بیت D0 از پورت 37A ) کانکتور پورت پرینتر صفر شود ، هدایت ترانزیستور قطع شده و ولتاژ کلکتور آن بالا میرود. بالا رفتن ولتاژ کلکتور ترانزیستور T1 باعث بسته شدن کلید داخل IC6 میشود. در نتیجه سیگنال آنالوگ ورودی به خازن اعمال شده و آنرا به اندازه سطح ولتاژ سیگنال شارژ میکند.

    هنگامیکه کلید مجددا باز شد توسط اعمال سطح ولتاز منطقی یک ، از پین 1 پورت پرینتر به بیس ترانزیستور T1 ، ولتاژ ذخیره شده در خازن از طریق بافر (A1) به پین 6 آی سی ADC0804 جهت تبدیل به فرمت دیجیتال داده میشود. هرچه تعداد نمونه‌های گرفته شده از شکل سیگنال ورودی بیشتر باشد ، شکل موج بدست آمده دقیقتر خواهد بود.

    ADC0804 دارای یک مدار تولید کننده پالس ساعت داخلی است ، واز طریق قطعات بیرونی که به آن متصل میشوند مقدار آن قابل تعیین است. با توجه به مقادیر R1=10k و C4=150pf زمان تبدیل مقدار آنالوگ به دیجیتال تقریبا 100 میکرو ثانیه است.

از آنجایی که از طریق پورت پرینتر فقط می‌توان در هر لحظه 4 بیت اطلاعات را خواند. لذا با استفاده از آی سی 74244 که بصورت مالتی پلکسر 2 به 1 هشت بیتی استفاده شده این مشکل مرتفع شده است.

 

من در این برنامه سعی کردم با ایجاد تصویر یک فلش در جدول گلایف و نوشتن کدهای برنامه، این فلش را به سمت پایین حرکت دهم. پس شما هم با ما همراه باشید تا با یکی دیگر از افکتهای زیبا و پر کاربرد در تابلو روان آشنا گردیم.

در مقاله قبلی با ایجاد حرکت به سمت بالا  به خوبی آشنا شدیم و از آنجایی که در این مبحث حرکت را در جهت خلاف آن یعنی به سمت پایین میخواهیم انجام دهیم، لذا کدهای برنامه بسیار مشابه حالت پیشین است و در مواردی بسیار کوچک تفاوت خواهد داشت. در حرکت به پایین شیفت اطلاعات به سمت راست باعث ایجاد حرکت به سمت بالا می‌گشت و در اینجا شیفت به سمت چپ باعث حرکت به پایین خواهد شد. جهت درک موضوع به برنامه زیر توجه کنید.

 

/*
*******************************
* Hossein Lachini *
* Web Site : www.HLachini.Com *
* E-mail : eLachini@Gmail.Com *
* Mobile : +98 912 381 2060 *
*******************************
*/

#include<dos.h>
#include<time.h>
#include<stdio.h>
#include <graphics.h>
#include<string.h>
#include<stdlib.h>
#include<conio.h>
#define data 0x0378
#define stat 0x0379
#define cont 0x037


void graphics(int[],int[]); //FUNCTION TO DISPLAY GRAPH AND WAVEFORM
void settings(); //FUNCTION TO CHANGE THE SETTINGS(TIME AND VOLTAGE)
long int samp=7000; //PLEASE CHECK THESE VALUES WHEN CONVERSION IS
// NOT PROPER(+-3000)


float scale=1;
float times=1;
char again="a";
int number=800;
void main()
{
int i,j,k,a[1700],b[1700],c[1700],e[1700]; //This value 1700 is given when we want to compress the waveform
//done when we compress the time scale
long int b1;
clrscr();
settings();
while(again=="a")
{
for(i=0;i<number;i++)
{
outportb(cont,0x05^0x0b);
outportb(cont,0x04^0x0b);
e[i]=(inportb(stat)^0x80)&0x08;
for(b1=0;b1<=samp;b1++) //sampling time is approximately 50 µsec
{}
outportb(cont,0x05^0x0b);
outportb(cont,0x01^0x0b);
outportb(cont,0x05^0x0b);
while((inportb(cont)&0x08)==0x00) //converstion time is approximately 100 µsec
{}
outportb(data,0xf0);
a[i]=(inportb(stat)^0x80)&0xf0;
outportb(data,0x01);
b[i]=(inportb(stat)^0x80)&0xf0;
outportb(data,0xff);
}
for(i=0;i<number;i++)
{
a[i]=a[i]>>4;
c[i]=a[i]+b[i];
c[i]=c[i]*0.0196*45/scale;
}
graphics(c,e);
}
}
void graphics(int a1[],int e1[])
{
int gd=DETECT,gm,max,may,a,b,c,im,error,get=5;
char str[10],*st="-",d;
clrscr();
initgraph(&gd,&gm,""); //use default bgi path
error=graphresult();
if(error != grOk)
{
printf("Graphics error %s \n",grapherrormsg(error));
//reports error when
//graphics is not set
printf("\n -----------------------------------");
printf("\n --- http://www.HLachini.com ---");
printf("\n --- E-mail: eLachini@Gmail.com --- ");
printf("\n --- ************************* ---");
printf("\n --- Mobile:+98 912 381 2060 ---");
printf("\n --- Hossein Lachini ---");
printf("\n -----------------------------------");
printf("\n\nPRESS ANY KEY TO EXIT");
getch();
exit(1);
}
setbkcolor(LIGHTCYAN);
setcolor(MAGENTA);
settextstyle(2,0,5);
max=getmaxx();
may=getmaxy();
may=may-20;
outtextxy(0,may,"OSCILLOSCOPE [http://www.HLachini.com]");
settextstyle(0,0,1);
setcolor(BLUE);
outtextxy(max-200,may+2,"press "a" for next sample");
setcolor(BROWN);
outtextxy(max-200,may+10,"press any key to exit");
setcolor(GREEN);
settextstyle(0,0,0);
for(a=0;a<=may;a+=get)
{line(0,a,800,a);
}
for(a=0;a<=max;a+=get)
{
line(a,0,a,may);
}
setcolor(BROWN);
setlinestyle(0,3,0);
line(max/2,0,max/2,may);
line(0,may/2,max,may/2);
setcolor(RED);
for(a=0,c=0;a<=max;a+=50,c++)
{
putpixel(a,may/2,BLUE);
itoa((a-c*30)*times/2,str,10);
outtextxy(a+3,may/2+3,str);
}
for(b=(may/2)-45,c=1;b>=0;b-=45,c++)
{
itoa((c*scale),str,10);
putpixel((max/2),b,BLUE);
outtextxy((max/2)+3,b+3,str);
}
for(b=(may/2)+45,c=1;b<=800;b+=45,c++)
{
itoa((c*scale),str,10);
strcat(st,str);
putpixel((max/2),b,BLUE);
outtextxy((max/2)+2,b+2,st);
strcpy(st,"-");
}
setcolor(MAGENTA);
outtextxy(max-80,may/2+30,"time(msec)");
settextstyle(0,1,0);
outtextxy((max/2)-10,0,"volt(s)");
setlinestyle(0,0,0);
setcolor(RED);
moveto(0,may/2);
for(b=0,c=0;b<=number;c+=1, b++)
{
if(e1[b]!=0x08)
{
lineto(c*times,((may/2)-a1[b]));
}
else
{
lineto(c*times,((may/2)+a1[b]));
}}
again = getch();
closegraph();
restorecrtmode();
}
void settings()
{
int gd=DETECT,gm,error,max,may,b;
char c,d,e[2],m,*n;
times=1;
initgraph(&gd,&gm,""); //default bgi directory path
error=graphresult();
if(error != grOk)
{
printf("Graphics error %s \n",grapherrormsg(error));
printf("\n -----------------------------------");
printf("\n --- http://www.HLachini.com ---");
printf("\n --- E-mail: eLachini@Gmail.com ---");
printf("\n --- ************************* ---");
printf("\n --- Mobile:+98 912 381 2060 ---");
printf("\n --- Hossein Lachini ---");
printf("\n -----------------------------------");
printf("\n\nPRESS ANY KEY TO EXIT");
getch();
exit(1);
}
max=getmaxx();
setbkcolor(LIGHTBLUE);
settextstyle(1,0,0);
setcolor(BROWN);
/*
outtextxy(max/2-90,10,"www.HLachini.com");
outtextxy(max/2-90,20,"Hossein Lachini");
outtextxy(max/2-120,30,"E-mail : H_Lachini@YahoO.com");
outtextxy(max/2-120,40,"Mobile : +98 912 381 2060");
*/
outtextxy(max/2-60,50,"SETTINGS");
line(0,60,800,60);
setcolor(MAGENTA);
settextstyle(1,0,1);
outtextxy((max/4)-70,80,"Voltage Scale");
settextstyle(0,0,0);
setcolor(BROWN);
outtextxy(10,120,"DEFAULT :");
outtextxy(10,130," 1 unit = 1 volt");
setcolor(RED);
outtextxy(10,170,"TYPE "C" TO CHANGE AND "D" TO DEFAULT");
c=getch();
if(c=="c")
{
outtextxy(10,200,"TYPE 1 for 1 unit = 2 volt");
outtextxy(10,240,"TYPE 2 for 1 unit = 4 volt");
outtextxy(10,300,"TYPE 3 for user defined");
switch(getch())
{
case "1" :
{ scale=2;
break;
}
case "2" :
{scale = 4;
break;
}
case "3":
{
outtextxy(10,340,"TYPE VALUES FROM 1 TO 9 (minimize) or m to (magnify)");
d=getch();
if(d=="m")
{
outtextxy(10,360,"TYPE a (1 unit = 0.5 volt) or b (1 unit = 0.25 volt)");
switch(getch())
{
case "a":
{
scale=0.5;
break;
}
case "b":
{
scale=0.25;
break;
}
}
}
else
{ e[0]="0";
e[1]= "0";
e[2]=d;
scale=atoi(e);
break;
}
}
}
}
setcolor(BROWN);
outtextxy(10,380,"TYPE C TO CHANGE TIME SETTINGS");
m=getch();
if( m=="c")
{
cleardevice();
outtextxy(10,20,"X AXIS 1 unit= 10msec CHANGE TO x(10msec)");
outtextxy(10,40,"TYPE "a" IF x IS (2 to 9) ,"b" IF x IS (10 to 99) AND "c" IF x IS (.5 TO .9)");
switch(getch())
{
case "a":
outtextxy(10,60,"x value is ....");
n[0]=getch();
times=atoi(n);
itoa(times,n,10);
outtextxy(10,70,n);
break;
case "b":
outtextxy(10,60,"x value is ....");
n[0]=getch();
n[1]=getch();
times=atoi(n);
itoa(times,n,10);
outtextxy(10,70,n);
break;
case "c":
outtextxy(10,60,"x value is...");
getch();
n[0]=getch();
times=atoi(n)*0.1;
outtextxy(10,70,"scale decremented");
break;
}
number=800;
if(times<1)
{number=number/times;
}
getch();
}
closegraph();
restorecrtmode();
}
 

 

 

من برای شما سورس برنامه و فایل اجرائی بهمراه فایل EGAVGA.BGI را درون یک فایل زیپ قرار دادم . برای دانلود این فایل که حجم آن 38.7 کیلوبایت هست اینجا کلیک کنید.

دقت کنید که فایل اجرایی بایستی همراه با فایل EGAVGA.BGI در یک مسیر قرار داشته باشند . در غیر اینصورت برنامه اجرا نخواهد شد.

 

?

جهت دانلود فایلهای فوق اینجا کلیک کنید.

حجم فایل : 38.7 کیلو بایت

فرمت فایل Zip

 

برخی دوستان که این مدار را ساختند با من تماس گرفتند که برنامه درست کار نمیکند که پس از دادن برخی توضیحات مشکل اجرای برنامه مرتفع شد. از این جهت من برخی نکات را یادآوری می نمایم.

 - این برنامه چون مستقیما با سخت افزار سر و کار دارد لذا در ویندوزهای 2000 و Xp و بالاتر اجرا نمیشود. لذا من توصیه میکنم که این برنامه در ویندوز 98 یا 95 یا حتی DOS اجرا گردد.

 - این برنامه در هر بار اجرا یک نمونخ از سیگنال ورودی دریافت کرده و آنرا نمایش میدهد لذا جهت نمایش اطلاعات تازه تر حتما باید حرف "A" را بر روی کیبورد بزنید.


  

86/9/12
2:40 ع

   
 کاربرد مولدهای جریان مستقیم
از مولدهای جریان مستقیم بیشتر به عنوان منبع انرژی برای تحریک مولدهای نیروگاهی و ماشینهای خودکار، هواپیماها، جوشکاری با قوس الکتریکی، قطارهای راه آهن، اتوبوسهای برقی، زیر دریاییها و غیره استفاده می نمایند بدین ترتیب کاربرد مولدهای جریان مستقیم زیاد و متنوع است و لذا مولدهای جریان مستقیم با توان ها و دورهای مختلف ساخته می شوند.
طبقه بندی مولدهای جریان مستقیم
ماشین های DC واقعی دارای دو دسته سیم پیچ هستند
1- سیم پیچ آرمیچر
2- سیم پیچ تحریک (قطب ها)
که با توجه به نحوه ارتباط الکتریکی سیم پیچ تحریک و سیم پیچ آرمیچر به دو دسته کلی تقسیم بندی می شوند.
1- مولدهای تحریک مستقل
2- مولدهای خود تحریک
- در مولدهای تحریک مستقل بین سیم پیچ آرمیچر و سیم پیچ تحریک هیچ ارتباط الکتریکی وجود ندارد
- در مولدهای خود تحریک بین این دو سیم پیچ ارتباط الکتریکی وجود دارد و انرژی سیم پیچ تحریک از انرژی تولیدی خود مولد تامین می شود نحوه این ارتباط الکتریکی مولدهای خود تحریک را به دو دسته تقسیم بندی می کند.
- مولدهای تحریک شنت یا موازی
- مولدهای تحریک سری
- مولدهای تحریک مختلط یا کمپوند

با توجه به اهمیت مولدهای DC به بررسی کامل این مولدها و مشخصات آنها می پردازیم
مولد تحریک مستقل
همانطور که گفته شد در این مولد بین سیم پیچ تحریک و آرمیچر هیچ ارتباط الکتریکی وجود ندارد و مدار تحریک توسط یک منبع تغذیه جریان مستقیم خارجی تغذیه میشود به این منبع اکسایتر گفته میشود. در مدار تحریک از یک مقاومت متغییر استفاده می شود تا جریان تحریک را کنترل و فوران مغناطیسی قطبها را تغییر دهد. شکل زیر مدار معادل الکتریکی یک مولد تحریک مستقل را نشان میدهد.
در این مولد جریان بار، ولتاژ ترمینال و جریان تحریک از روابط زیر بدست می آید.
IL : جریان بار
IA : جریان آرمیچر
VT : ولتاژ ترمینال                                                                                                               
EA : نیرومحرکه القاء شده آرمیچر
RA : مقاومت اهمی آرمیچر
? : افت ولتاژ ناشی از عکس العمل
VF : ولتاژ تحریک
RF : مجموع مقاومت سیم پیچ تحریک و رئوستای تنظیم
IF : جریان تحریک

- مشخصه بی باری یا مشخصه مغناطیسی مولد تحریک مستقل
مشخصه بی باری یا مغناطیس مولد تغییرات نیرومحرکه القاء شده آرمیچر (EA) را به ازاء تغییرات جریان تحریک (IF) در شرایط  دور ثابت n = const و بدون بار IL = 0 نشان میدهد این مشخصه در شکل زیر نشان داده شده است.

در بررسی بیشتر این مشخصه به نکات زیر توجه بیشتری داریم
1- مشخصه مغناطیسی به سه قسمت تقسیم بندی می شود قسمت اول منحنی تقریباٌ خط مستقیم است زیرا به ازاء جریان تحریک کم، تمام نیرومحرکه مغناطیسی برای ایجاد فوران در فاصله هوایی که قابلیت نفوذ مغناطیسی آن ثابت است به مصرف می رسد اما در قسمت دوم اشباع ماشین شروع شده و مشخصه به شکل منحنی در می آید و در قسمت سوم که هسته به اشباع می رود مشخصه با محور افقی تقریباٌ موازی می شود.
نقطه کار: ماشین باید در قسمت منحنی یعنی شروع حالت اشباع باشد زیرا اگر ولتاژ نامی ماشین روی قسمت خطی قرار گیرد به ازاء تغییر جزیی در جریان تحریک ولتاژ به شدت تغییر می کند و کار ماشین ناپایدار است و چنانچه روی قسمت اشباع شده واقع شود امکان تنظیم ولتاژ ماشین محدود میشود.
2- در صورتیکه این مشخصه را برای سرعت ثابت دیگری بدست آوریم شکل کلی مشخصه تغییر نخواهد کرد در صورتیکه سرعت بالاتر انتخاب کنیم مشخصه در بالاتر و به ازاء سرعت پایین تر مشخصه در پایینتر تشکیل می شود. 
نکته: اگر مشخصه را برای دور نامی داشته باشیم می توان مشخصه را برای دورهای دیگر نیز بدست آوریم.
مشخصه خارجی یا بارداری مولد تحریک مستقل: این مشخصه عبارت است از تغییرات ولتاژ خروجی به ازاء تغییرات جریان بار در شرایط جریان تحریک و سرعت ثابت
VT = f.(IL)                        RF=const                                  n=const           
این مشخصه در حقیقت نشان میدهد که با عبور جریان از آرمیچر افت ولتاژ اهمی آرمیچر IA.RA و افت ولتاژ ناشی از عکس العمل مغناطیسی چگونه باعث کاهش ولتاژ ترمینال می شوند.
مولد تحریک شنت
در این مولد مدار تحریک با آرمیچر به صورت موازی وصل می شود. جریان تحریک تابع ولتاژ خروجی و مقاومت مدار تحریک است و قسمتی (حدود 2 تا 3 درصد) از جریان آرمیچر را تشکیل میدهد. برای اینکه با جریان تحریک کم بتوان آمپر دور زیاد برای مولد تامین نمود باید تعداد دور سیم پیچ تحریک زیاد باشد و در نتیجه سطح مقطع آن باید کاهش یابد. ولتاژ خروجی مولد توسط یک مقاومت متغییر که با سیم پیچ تحریک سری می شود تنظیم می گردد. مدار معادل الکتریکی مولد شنت بصورت زیر است:
روابط زیر نیز برای جریان آرمیچر، ولتاژ خروجی و جریان تحریک مولد شنت برقرار است
راه اندازی مولد شنت و تعیین نقطه کار: شروع کار مولد شنت بر اثر وجود پسماند مغناطیسی قطبها می باشد. یعنی ژنراتور بوسیله محرک با دور نامی به گردش در می آوریم به علت قطع خطوط قوای پس ماند توسط هادیهای آرمیچر، ولتاژی در آن القاء می شود. این ولتاژ به دو سر مدار تحریک اعمال می گردد. جریان کمی از سیم پیچ قطبها عبور می کند و درنتیجه فوران قطبها زیاد شده (در صورتیکه فوران هم جهت پسماند باشد) و نیرومحرکه الکتریکی بیشتری در آرمیچر القاء میشود و ولتاژ دو سر مدار تحریک بالا می رود و مجدداٌ جریان تحریک افزایش یافته و ولتاژ القائی بزرگتر میشود. افزایش ولتاژ القائی تا جایی ادامه می یابد که به VT = Rf.If برسد در این مقدار نیرومحرکه القایی ثابت می ماند. اگر مشخصه Rf.If را رسم کنیم خطی بدست می آید که در نقطه ای مانند B منحنی بی باری را قطع می کند به خط Rf.If خط القاء گفته میشود نقطه تقاطع این خط با منحنی نقطه کار مولد شنت می باشد.
مقاومت بحرانی و دور بحرانی: در صورتیکه مقاومت مدار تحریک آنقدر زیاد شود که خط القاء بر منحنی بی باری مماس شود مولد حالت ناپایدار خواهد داشت و نیرومحرکه نمی تواند مقدار معینی داشته باشد در این حالت می گویند مقاومت مدار تحریک بحرانی است. اگر مدار تحریک مقاومت بیش از این داشته باشد دیگر مولد تحریک نخواهد شد در صورتیکه سرعت مولد آنقدر کم باشد که مشخصه بی باری بر خط القاء مماس شود نیز مولد به حالت ناپایدار خواهد رسید این دور نیز به دور بحرانی معروف است.
عوامل زیر سبب عدم تحریک یا عدم راه اندازی مولد شنت می شود
1- پس ماند مغناطیسی ناچیز یا صفر باشد
2- جهت جریان تحریک طوری باشد که فوران ناشی از فوران پسماند را خنثی کند
3- مقاومت مدار تحریک از حد معینی بیشتر باشد
4- جهت گردش آرمیچر برعکس باشد که سبب عکس شدن جریان تحریک می شود
5- دور محور از حد معین کمتر باشد
مشخصه مغناطیسی یا بی باری مولد شنت: همانطور که در مورد مولد تحریک مستقل گفته شد مشخصه بی باری تغییرات نیرومحرکه القاء شده آرمیچر نسبت به تغییرات جریان تحریک در شرایط بدون بار و دور ثابت است. مشخصه بی باری مولد شنت با مولد تحریک مستقل تفاوتی ندارد و بصورت زیر می باشد.

مشخصه بارداری یا خارجی مولد شنت: این مشخصه تغییرات ولتاژ ترمینال به ازاء تغییرات جریان بار را در شرایط دور ثابت و ثابت RF = نشان میدهد.در مولد شنت سه عامل باعث افت ولتاژ خروجی خواهد شد:
1- افت ولتاژ اهمی آرمیچر
2- افت ولتاژ ناشی از عکس العمل
3- افت ولتاژ خروجی بدلیل کاهش جریان تحریک بعلت کاهش ولتاژ خروجی ناشی از دو عامل بالا
نکته مهم دیگر در این مولد با کاهش مقاومت بار جریان IL (بار) تا مقدار معینی Icr که معمولاٌ 2 تا 5/2 برابر جریان نامی است افزایش می یابد و سپس رو به کاهش می رود. توجیه این مسئله (یعنی کاهش جریان بار با توجه به کم شدن مقاومت بار) به این صورت است که در نقطه برگشت منحنی اثر کاهش ولتاژ خروجی آنقدر زیاد است که نمی تواند جریان خروجی بار زیاد شود. شکل زیر مشخصه خارجی مولد شنت را در مقایسه با مولد تحریک مستقل را نشان میدهد.

کاربرد مولد شنت: از این مولدها بعلت اینکه تنظیم ولتاژ بهتری دارند در شارژ باتری ها و تامین برق روشنایی و تغذیه سیم پیچ مولدهای نیروگاهی استفاده میشود.
مولد تحریک سری
در این ژنراتور آرمیچر با سیم پیچ تحریک به صورت سری قرار می گیرد. از آنجا که جریان بار از سیم پیچ آرمیچر و سیم پیچ تحریک عبور کند باید سیم پیچ تحریک دارای سطح مقطع زیاد و تعداد دور کم باشد. مدار الکتریکی مولد سری و روابط آن بصورت زیر است.

IS : جریان مدار تحریک سری                                         
RS : مقاومت سیم پیچ تحریک سری

مشخصه بی باری مولد سری:          (VT = f(IL)   n = const)
برای بدست آوردن مشخصه خارجی مولد سری دور مولد را به دور نامی می رسانیم، اول حداکثر مقاومت بار را در مدار قرار میدهیم در این حالت با عبور جریان کم از آرمیچر و تحریک، فوران اگر مخالف پسماند نباشد نیرومحرکه القایی زیاد میشود که در نتیجه ولتاژ خروجی افزایش می یابد با کاهش مقاومت بار جریان تحریک که برابر با جریان بار و آرمیچر است زیاد شده و قطبها را اشباع می کند و در نتیجه فوران ثابت می ماند و چون دور هم ثابت است نیرومحرکه ثابت می ماند اما ولتاژ خروجی به دلایل زیر کاهش می یابد:
1- افت ولتاژ در هادی های آرمیچر
2- افت ولتاژ در سیم پیچی تحریک
3- افت ولتاژ بر اثر عکس العمل مغناطیسی آرمیچر
کاربرد مولد سری: مورد استفاده مولد سری خیلی کم است چون ولتاژ دو سر آرمیچر بر اثر تغییر جریان بار به طور قابل ملاحظه ای تغییر می کند. در عین حال از این مولد بعنوان جبران کننده افت ولتاژ خطوط جریان مستقیم استفاده میشود.
مولد مختلط یا کمپوند
این مولد دارای دو سیم تحریک سری و موازی با آرمیچر می باشد.
مولد کمپوند از نظر اتصالات سیم پیچ دارای دو نوع هستند:
1- مولد کمپوند با انشعاب بلند
2- مولد کمپوند با انشعاب کوتاه
مدار الکتریکی این دو نوع کمپوند در شکل زیر نشان داده شده است
روابط تحلیل مولد کمپوند بصورت زیر است                                    
مولدهای کمپوند از نظر جهت فوران سیم پیچ تحریک سری بصورت زیر تقسیم بندی می شود:
1- مولد کمپوند اضافی
2- مولد کمپوند نقصانی
- مولد کمپوند اضافی: فوران ناشی در این مولد فوران سیم پیچ تحریک شنت را تقویت می کند در این مولد سیم پیچ تحریک شنت نقش اصلی را بعهده دارد و سیم پیچ تحریک سری برای جبران افت ولتاژ اهمی و عکس العمل مغناطیسی آرمیچر به کار میرود.
- مولد کمپوند نقصانی: در این مولد فوران ناشی از سیم پیچ تحریک سری با فوران ناشی از سیم پیچ تحریک شنت مخالفت می کند.
مشخصه خارجی مولد کمپوند اضافی
برای مولد کمپوند اضافی در حالت بارداری ممکن است یکی از سه حالت زیر پیش آید:
1- با افزایش بار ولتاژ خروجی نیز زیاد شود این حالت را فوق کمپوند می گویند. در این حالت افزایش نیرومحرکه ناشی از سیم پیچ سری بزرگتر از افت ولتاژ در اثر مقاومت و عکس العمل آرمیچر است.
2- با افزایش بار ولتاژ خروجی ثابت می ماند، در این حالت افت ولتاژ ناشی از مقاومت و عکس العمل با افزایش نیرومحرکه ناشی از سیم پیچ سری جبران میشود. به این حالت کمپوند مسطح گفته میشود.
3- با افزایش بار، ولتاژ خروجی کاهش می یابد در این حالت افزایش نیرومحرکه ناشی از سیم پیچ سری نمی تواند افت ولتاژها را جبران کند این حالت را زیر کمپوند می گویند. حتی در این حالت افت ولتاژ مولد کمتر از افت ولتاژ مولد شنت می باشد. شکل این مشخصه ها در زیر رسم شده است.
مشخصه بارداری مولد کمپوند نقصانی
در این مولد ولتاژ خروجی با افزایش بار به شدت کاهش می یابد بدلیل اینکه با افزایش بار جریان سیم پیچ تحریک سری زیادتر و در نتیجه فوران سیم پیچ سری بیشتر شده و میدان اصلی را تضعیف تر می کند پس ولتاژ خروجی به شدت کاهش می یابد. مدار الکتریکی این مولد و مشخصه بارداری آن در شکل زیر رسم شده است.
کاربرد مولد کمپوند
از مولد کمپوند اضافی در تحریک مولدهای نیروگاهی استفاده می شود. از مولدهای کمپوند تخت جای استفاده می شود که نیاز به ولتاژ ثابتی باشد و فاصله بین مولد و مصرف کننده کم باشد. در صورتیکه به علت وجود فاصله بین مولد و مصرف کننده در سیمها افت ولتاژ بوجود آید از مولد کمپوند در حالت فوق استفاده می شود از مولد کمپوند نقصانی در جوشکاری استفاده می شود چون در ابتدا برای ایجاد قوس نیاز به ولتاژ بالا و بعد از برقراری قوس برای جلوگیری از افزایش جریان ولتاژ باید بشدت کاهش یابد.

  

86/9/12
2:37 ع

 
 درتمامی تأسیسات الکتریکی، بخصوص تأسیسات فشارقوی ،زمین کردن یکی ازمهم ترین واساسی ترین اقدامی است که برای رفاه وسلامتی واصولا ادامه زندگی اشخاصی که به نحوی بااین پست هادرتماس هستندوحتی در خارج از پست دررفت وآمد می باشند، باید بادقت هرچه تمام تروباتوجه به قواعد وقوانینی که بدین منظورتحریر شده است انجام می گیرد.
درتأسیسات برقی دونوع زمین کردن وجود دارد که مایکی را « زمین کردن حفاظتی » ودیگری را«زمین کردن الکتریکی » می نامیم .
- زمین کردن حفاظتی :
زمین کردن حفاظتی عبارتست اززمین کردن کلیه قطعات فلزی تأسیسات الکتریکی که درارتباط مستقیم (فلزبافلز) بامدارالکتریکی قرارندارند. این زمین کردن بخصوص برای حفاظت اشخاص درمقابل اختلاف سطح تماسی زیادبه کاربرده می شود.
بدین منظوردرپست های فشارقوی بایدتمام قسمت های فلزی که درنزدیکی وهمسایگی بافشارقوی قرارگرفته اند ومکان تماس عمدی یاسهوی باآن ها موجود است، به تأسیسات زمینی که برای این منظوراحداث شده است (زمین حفاظتی ) متصل ومرتبط گردند. این قسمت هاعبارتند از ستون1- زمین کردن حفاظتی :


زمین کردن حفاظتی عبارتست اززمین کردن کلیه قطعات فلزی تأسیسات الکتریکی که درارتباط مستقیم (فلزبافلز) بامدارالکتریکی قرارندارند. این زمین کردن بخصوص برای حفاظت اشخاص درمقابل اختلاف سطح تماسی زیادبه کاربرده می شود.
بدین منظوردرپست های فشارقوی بایدتمام قسمت های فلزی که درنزدیکی وهمسایگی بافشارقوی قرارگرفته اند ومکان تماس عمدی یاسهوی باآن ها موجود است، به تأسیسات زمینی که برای این منظوراحداث شده است (زمین حفاظتی ) متصل ومرتبط گردند. این قسمت هاعبارتند از ستون هااوپایه های فلزی ، درب هاونرده های فلزی، قسمت های فلزی دسترس تمام دستگاه های اندازه گیری ، ایزولاتورها، مقره های عبور، بخصوص قسمت های فلزی که برای کارکردن بادستگاه ها بایدباآنها لمس کردودردست گرفت ، مثل چرخ های فرمان انواع واقسام تنظیم کننده هاورگولاتور، دسته کلیدها وغیره. زیرادراین قسمت هادراثرعبورجریان خیلی کم نیزعضلات دست به طوری منقبض می شودکه بازکردن ورهایی پیداکردن ازآن غیرممکن ومحال به نظرمی رسدوعاقبتی وخیم واسفناک برای تماس گیرنده به پیش خواهدداشت.
بدین منظوروبرای جلوگیری ازهرحادثه ای باید زمین حفاظتی به نحوی تأسیس گرددکه قسمتس ازمسیرجریان که توسط تماس اعضای بدن انسان اتصالی می شود(دست وپا ویا دو دست یادوپا)دارای تفاوت پتانسیل یا افت ولتاژ زیادنباشد. افت ولتاژ بستگی به شدت جریان ومقاومت مسیرجریان دارد. شدت جریان قابل محاسبه ودرضمن غیرقابل پیشگیری .
   لذا برای کوئچک نگه داشتن افت ولتاژ بایدمقاومت مسیرجریان حتی المقدور کوچک نگه داشته شود. به طورمثال اگریک مقره عبورکه دردیوار مرطوبی نصب شده است، بشکندوسیم فشارقوی بادیوارتماس پیدا کندوجریان اتصال زمین دراین حالت 25 آمپرومقاومت هرمتر دیوار 10 اهم باشد،مابین دونقطه ازدیوار که انسان باآن تماس دارد(فاصله دست وپاتقریبا 2 متر) اختلاف سطحی برابر با:
U = I . R = 25 . 2 .10 = 500 volt
به وجودمی آید که مسلما برای انسان خطرناک استولی اگرپایه فلزی مقره که به دیوار محکم شده به وسیله یک سیم نسبتا ضخیم به زمین وصل شود، درموقع اتصال بدنه یا اتصال زمین ، قسمت عمده جریان اتصالی ازاین سیم عبورخواهدکرد وکلیه قسمت های دیوار هم پتانسیل سیم درآن نقطه قطع خواهدشد. لذاافت ولتاژ درامتداد دیوارناچیز شده وبرای انسان خطری ایجاد نخواهدکرد.
عامل مؤثرخطربرای انسان یاهرموجود زنده دیگرجریان می باشدکه البته وجوداختلاف سطح است که باعث عبوراین جریان می گردد. درفشارضعیف جریان های 1 تا 1/0 آمپر که ازقلب می گذرد، خطرجانی دارد.
آزمایش هاوبررسی های مختلف نشان داده است که :
1- جریان هایی تا 02/0 آمپربرای انسان قابل تحمل است.
2- جریان های تاحدود 05/0 آمپرخطرناک وجریان های از1/0 آمپربا بالا خطرجانی دارد.
عبورجریان ازقلب باعث می شودکه عمل منظم تپش قلب نامنظم شده ودررسیدن خون به مغز وقفه ای حاصل گردد، درنتیجه انسان پس از چند دقیقه به هلاکت می رسد.
برای نجات برق زده بلادرنگ از تنفس مصنوعی کمک گرفته شودکه بهترین نوع آن از راه دهان به دهان است.
شدت جریان مهلک ومقاومت بدن انسان هامتفاوت است. مقاومت بین اعضای مختلف بدن انسان به طورمتوسط برابر است با:
دست ودست : تقریبا  4000 اهم
دست وپا:تقریبا  4500 اهم
پا وپا : تقریبا 6500 اهم
هردودست ودوپا : تقریبا 1800 اهم
درضمن بدن مرطوب بوده ودست ها عرق کرده باعث کم شدن مقاومت وعبورجریان زیادتری می شود ، لذا می توان گفت که حتی اختلاف سطح 20 ولت نیز محصوص و اختلاف سطح 60 ولت ممکن است خطرجانی داشته باشد.
البته اثر مرگبارجریان بستگی به فرکانس صنعتی 50 هرذتس خطرناک ترین آنها می باشد. درفرکانس های زیاد نمی تواند موجبات منقبض شدن اعضای بدن انسان رافراهم سازد. به طوری که عبورجریان به شدت چندین آمپر بافرکانس خیلی زیاد نیزممکن است برای انسان بی خطرباشد وبه همین جهت است که درپزشکی ازجریان بافرکانس زیاد برای درمخان استفاده می شود.
دربرق گرفتگی فشارقوی جریان هایی از1تا100 آمپروبیشترممکن است ازبدن انسان عبورکندبدون این که مستقیما باعث ازکارافتادن قلب شود.ولی درعوض این جریان های شدید باعث خراب کردن وسوزاندن بافت های بدن به خصوص تجزیه آب بدن می شودوبه کلیه آسیب فراوان می رساند. درضمن عبور جریان زیادازبدن باعث سوزاندن محل ورود و زخم برداشتن عمیق درمحل خروج جریان می شود که ممکن است متعاقبا منجربه مرگ گردد.
درخاتمه بدنیست متذکرشویم که بعضی ازحیوانات بخصوص اسب هادرمقابل جریان های زمین حساس ترومستعدتر ازانسان ها می باشندکه شاید این مستعدبودن به علت بزرگتربودن فاصله قدم آنها واختلاف سطح قدمی که آنها اززمین برداشت می کنند ، باشد.
2-زمین کردن الکتریکی :
     « زمین کردن الکتریکی » یعنی زمین کردن نقطه ای ازدستگاه های الکتریکی وادوات برقی که جزئی ازمدارالکتریکی می باشند.مثل زمین کردن مرکزستاره سیم پیچی ترانسفورماتور ویاژنراتورویازمین کردن سیم وسط یا سیم مشترک دوژنراتور جریان دایم سری شده.(Mp )
زمین کردن الکتریکی دستگاه ها به خاطرکارصحیح دستگاه ها وجلوگیری ازازدیاد فشارالکتریکی فازهای سالم نسبت به زمین درموقع تماس یکی از فازها بازمین می باشد.
   زمین کردن الکتریکی سه نوع است :
الف - زمین کردن مستقیم 
    مثل وصل کردن مستقیم نقطه صفرترانسفورماتور وبا نقطه ای ازسیم رابط بین دو ژنراتور جریان دایم به زمین.
ب- زمین کردن غیرمستقیم
    مانند اتصال نقطه صفرژنراتور توسط یک مقاومت بزرگ به زمین یا اتصال نقطه صفرستاره ترانسفورماتور توسط سلف بزرگ به زمین ( سلف پترزن یا پیچک محدود کننده جریان زمین )
پ- زمین کردن بار
    دراین نوع زمین کردن نقطه صف یاهرنقطه ازشبکه که دارای پتانسیل نسبت به زمین است توسط یک فیوز فشارقوی( الکترود جرقه) به زمین وصل می شود تاموقعی که مدارفیوز باراست یعنی درحالت کارعادی شبکه ، ارتباط شبکه بازمین بازاست ولی درموقعی که ولتاژ زیادی شبکه راتهدید می کند ، مدار فیوزها می باشند وبدین جهت زمین کردن بازدرحقیقت نوعی اززمین کردن الکتریکی درحالت کارعادی شبکه محسوب نمی شود، اززمین الکتریکی اغلب درموقعی که دستگاه ها وشبکه برق رسانی بدون عیب نیز می باشند جریان عبورمی کند که اززمین حفاظتی فقط ارتباط فازها بازمین جریان عبورمی کند.
   اززمین کردن الکتریکی درحالت کارعادی شبکه محسوب نمی شود اززمین کردن الکتریکی اغلب درموقعی که دستگاه ها وشبکه برق رسانی بدون عیب نیز می باشد جریان عبور می کند. درصورتیکه اززمین حفاظتی فقط درموقع ارتباط فازها بازمین جریان عبورمی کند.
اصطلاحاتی که درزمین کردن به کاربرده می شود
1-زمین
    زمین دراین مبحث به معنی نوع وجنس زمین است، مثل خاک رس ، ماسه ، شن ، سنگ لاخ ، باتلاق ، مرداب وغیره.
2- میل زمین ( زمین کننده)
    میل زمین عبارتست ازهادی یافلزی به هرشکل ( صفحه ای ، لوله ای ، طنابی، پروفیل) که درزمین چال می شود وبازمین ارتباط برقرارمی کند وما به آن دراین مبحث به اختصار«میل» می گوئیم.
3- زمین هم سطح
    عبارتست از سطح زمین که بین نقاط مختلف آن دراثرعبورجریان اززمین اختلاف پتانسیل محسوسی ایجاد نمی شود. زمین هم سطح تقریبا 20 مترازمیل فاصله دارد.
4- میل فرمان
    عبارتست از سیم یا مفتول یا صفحه فلزی که مربوط به زمین کننده است وبرای تنظیم افت پتانسیل وکوچک کردن ولتاژ تماسی خطرناک بکاربرده می شود.
5- سیم زمین
    عبارتست از سیم رابط بین زمین کننده (میل) وزمین شونده.
آن قسمت ازاین سیم که درزمین قرارگرفته است جزئی ازمیل محسوب می شود.

  

ترجمه از وردپرس به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ